Đảm bảo công tác y tế phục vụ Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 tại thành phố Đà Nẵng Sở Y tế thành phố Đà Nẵng phản hồi cử tri về thiếu thuốc và tình trạng ghép giường điều trị CDC Đà Nẵng tổ chức hội nghị tập huấn chuyên đề về đạo đức công vụ, phòng, chống tham nhũng và thực hành tiết kiệm chống lãng phí Hòa Vang tổ chức chạy xe tuyên truyền hưởng ứng ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết lần thứ 15 Hưởng ứng ngày Vi chất dinh dưỡng (01 - 02/6/2025): Vi chất dinh dưỡng và biện pháp phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng

Trầm cảm sau sinh - cần sự đồng cảm và sẻ chia

Thứ năm - 12/06/2025 23:05

“Làm mẹ là thiên chức thiêng liêng” - câu nói ấy luôn đúng, nhưng nó cũng dễ khiến nhiều người quên rằng đằng sau nụ cười của một người mẹ mới sinh, có thể là những giọt nước mắt lặng thầm và nỗi cô đơn không lời. Trầm cảm sau sinh là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, nhưng vẫn còn bị hiểu lầm, xem nhẹ - đặc biệt trong một xã hội vốn quen với hình ảnh “người mẹ mạnh mẽ, hy sinh và phải luôn hạnh phúc”.

Trầm cảm sau sinh không phải là yếu đuối
Trầm cảm sau sinh (postpartum depression) là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều phụ nữ sau khi sinh con. Không chỉ là những cảm xúc buồn bã thông thường, trầm cảm sau sinh mang đến những thử thách tinh thần và thể chất, khiến người mẹ cảm thấy cô đơn, bất lực và thậm chí xa cách với chính đứa con của mình.

Trầm cảm sau sinh thường xảy ra trong vài tuần đến vài tháng sau khi sinh con. Những thay đổi lớn về hormone, giấc ngủ, lối sống, cộng thêm áp lực chăm sóc em bé, sự kỳ vọng từ gia đình - tất cả khiến nhiều người mẹ rơi vào trạng thái mệt mỏi, lo âu, dễ xúc động, thậm chí có cảm giác vô dụng, mất kết nối với con, và trong một số trường hợp nặng có ý nghĩ làm hại bản thân hoặc em bé.
Điều đáng buồn là, thay vì được thấu hiểu nhiều bà mẹ lại nhận về những lời trách móc: “Có mỗi việc chăm con mà than”, “Người ta đẻ xong vẫn làm đủ thứ”, hay “Mày cứ nghĩ nhiều quá!”. Những lời nói ấy, dù vô tình, cũng có thể đẩy họ ngày càng lún sâu vào bóng tối.
Trầm cảm sau sinh không phải là một “sự yếu đuối”. Đây là một rối loạn tâm lý liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố sau sinh, kết hợp với áp lực tâm lý, thiếu ngủ và những thay đổi lớn trong cuộc sống. Trầm cảm sau sinh là một tình trạng bệnh lý cần được quan tâm và điều trị đúng cách.
Theo thống kê, tỷ lệ phụ nữ bị trầm cảm sau sinh hiện nay lên đến 15% trong 3 tháng đầu. Tỷ lệ gia tăng lên đến 25% ở nhóm đối tượng sau sinh 12 tháng. Đó là con số đáng báo động, cần có biện pháp hữu hiệu hỗ trợ cho nhóm đối tượng này.
Các triệu chứng của Trầm cảm sau sinh
• Cảm giác trống rỗng, buồn bã kéo dài.
• Mất hứng thú với việc chăm sóc bản thân hoặc con.
• Cảm giác tội lỗi, tự trách mình không làm tốt vai trò người mẹ.
• Lo âu quá mức hoặc suy nghĩ tiêu cực, thậm chí có ý định làm hại bản thân hoặc con.
• Khó ngủ, mệt mỏi dù đã nghỉ ngơi.
Nhiều người lầm tưởng trầm cảm sau sinh là điều “bình thường” mà mọi bà mẹ đều trải qua, hoặc cho rằng chỉ cần “cố gắng lên” là sẽ ổn. Tuy nhiên, đây là một tình trạng cần được quan tâm và điều trị kịp thời, bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến người mẹ mà còn tác động đến sự phát triển của trẻ và mối quan hệ gia đình.
Điều người mẹ cần - không phải là lời phán xét, mà là sự lắng nghe
Tôi đã đọc đâu đó trong một nhóm chia sẻ về hành trình làm mẹ, một mẹ trẻ đã chia sẻ rằng đang dần mất kết nối với con của mình, chị rất sợ hãi và tâm trạng bất ổn như bị tụt vào hố sâu mỗi khi nghe tiếng con khóc, chị muốn bỏ rơi con mình ngay dù đã cố gắng điều chỉnh cảm xúc. Chị còn chia sẻ rằng chồng đi làm xa, không có ông bà nội ngoại hỗ trợ từ khi có con nhỏ và chị cảm giác mình không ổn nên mong muốn các mẹ chia sẻ.
Thật may thay là chị đã dám nói ra để cộng đồng cùng chung tay chia sẻ, tìm thấy sự đồng hành, giúp đỡ của các mẹ khác trong nhóm đó, nếu không nói ra người mẹ ấy chắc cũng không biết được mình đã rơi vào trầm cảm sau sinh và hậu quả sẽ khó lường.
Đây là một trong số những trường hợp tôi đã đọc về căn bệnh trầm cảm sau sinh. Do đó điều người mẹ mới sinh con xong cần không phải là những lời khuyên sáo rỗng, mà là một bờ vai vững vàng, một ánh mắt cảm thông và một bàn tay sẵn sàng giúp đỡ từ gia đình đến cộng đồng. Hãy hỏi han người mẹ mới bằng sự chân thành:
“Hôm nay bạn ổn không?”
“Bạn cần mình giúp gì không?”
“Mệt thì nghỉ một chút cũng được mà.”
Chỉ bấy nhiêu thôi, cũng có thể là cứu cánh cho một người mẹ đang kiệt sức và vật lộn với cảm xúc hỗn loạn trong lòng.
Phụ nữ sau sinh thường đối mặt với áp lực phải trở thành “người mẹ hoàn hảo”. Sự đồng cảm giúp họ cảm thấy được chấp nhận, không bị đánh giá và có không gian để bày tỏ những cảm xúc tiêu cực mà không sợ bị chỉ trích. Một cái ôm, một cuộc trò chuyện chân thành, hay chỉ đơn giản là ngồi bên cạnh họ cũng có thể là nguồn động viên quý giá.
Đừng để người mẹ phải “một mình” trong hành trình làm mẹ
Làm mẹ là một hành trình cần rất nhiều sự hỗ trợ. Gia đình, chồng, người thân và cả cộng đồng hãy cùng nhau tạo nên một vòng tay nâng đỡ, để người mẹ được nghỉ ngơi, được cảm thông và được chữa lành cả về thể chất lẫn tinh thần. Hãy giúp đỡ người mẹ đang chăm sóc con nhỏ bằng hành động thiết thực như:

Lắng nghe, quan tâm đều đặn và không phán xét: Tạo không gian an toàn để người mẹ chia sẻ mà không sợ bị chỉ trích.
Hỗ trợ thực tế: Giúp đỡ các công việc hàng ngày để giảm bớt áp lực như nấu ăn, dọn dẹp, chăm sóc em bé để mẹ có thời gian nghỉ ngơi.
Tìm hiểu về trầm cảm sau sinh: Hiểu biết thêm về tình trạng này sẽ giúp bạn đồng cảm và hỗ trợ hiệu quả hơn.
Khuyến khích điều trị: Nhẹ nhàng gợi ý về việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý.
Kết nối họ với các nhóm hỗ trợ dành cho các bà mẹ sau sinh, nơi họ có thể chia sẻ câu chuyện và học hỏi từ những người từng trải.
Kiên nhẫn: Hành trình hồi phục cần thời gian, sự kiên nhẫn của gia đình, cộng đồng là nguồn động viên lớn để họ vượt qua.

Trầm cảm sau sinh không thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng lại là nỗi đau thật sự. Chỉ khi có sự đồng cảm và sẻ chia, người mẹ mới có thể bước ra khỏi bóng tối ấy và có hạnh phúc trọn vẹn.
Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với trầm cảm sau sinh, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ, chuyên gia tâm lý, hoặc những người thân yêu. Bạn không hề đơn độc, và luôn có những người sẵn sàng sẻ chia cùng bạn./.

Hồng Hoa